همانطور که نادیده گرفتن تهدیدات ژئوپلیتیک آفت منافع ملی می باشد،امنیتی تلقی نمودن فرصتهای ژئوپلیتیک نیز زیان آفرین است.
یکشنبه 21 تیر 1394
نویسنده: جهانگیر حیدری طبقه بندی: جغرافیای سیاسی،
چکیده
از آنجا که نیروهای همگرا و واگرا در تعیین چگونگی و کیفیت انسجام ملی، در جوامع چندقومیتی نقش عمده ای دارند، مطالعه آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. علل بروز و انگیزه های احساسات و اقدامات واگرایانه و همگرایانه در جوامع چندقومیتی، ریشه و منشاء داخلی دارند. اما بنا به شکل گیری دیدگاه های متعدد ژئوپلیتیک از جانب کشورهای رقیب، پتانسیل مبدل نمودن اقوام معترض و واگرا به یک کد ژئوپلیتیکی وجود دارد. بر این اساس همگرایی و واگرایی مفاهیمی هستند که بررسی و تحلیل آنها باید توأمان صورت گیرد چرا که این مفاهیم بر روی محوری قابل تصور هستند که هرچه به سمت مثبت آن پیش رویم انسجام ملی و همگرایی تقویت می گردد و بالعکس هرچه به سمت منفی پیش رویم واگرایی شکل می-گیرد و در نقطه صفر آن حفظ وضع موجود حاکم است. با توجه به این توضیح، در مقاله حاضر مدلی ارائه شده که در سه شکل همگراساز، واگراساز و خنثی قابل نمایش است، این مدل دارای یک موتور محرکه می-باشد که اگر انرژی آن از تعامل تصمیم گیران و تصمیم سازان سیاسی با نخبگان قومی، بر اساس مطالباتشناسی تأمین شود، تولید همگرایی می نماید و برعکس اگر انرژی آن از تقابل تصمیم گیران و تصمیم سازان سیاسی با نخبگان قومی، بر اساس دیکته سیاستهای قومی تأمین شود تولید واگرایی می نماید. نگارندگان، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر تحلیل عوامل مؤثر در واگرایی و همگرایی کوشش نموده اند تا در قالب مدلی، تأثیر متقابل عوامل مؤثر بر واگرایی و همگرایی با منشاء داخلی و خارجی را به تصویر کشیده و علاوه بر آن دلایل شکل گیری همگرایی و انسجام ملی، واگرایی و حفظ وضعیت موجود در جوامع چند قومیتی را در قالب مدل سه منظوره نمایش دهند.
واژههای کلیدی: همگرایی، واگرایی، سیاستهای قومی، انسجام ملی، ایران.
این مقاله در فصلنامه علمی ـ پژوهشی ژئوپلیتیک، سال یازدهم، شماره 37، بهار 1394 به چاپ رسیده است.
لینک دانلود:
http://www.iag.ir/journal/journal/item/296-مدل-سازی-نشانگان-سیاستهای-همگرا-و-واگرای-قومی-در-ایران
اینجانب جهانگیر حیدری دانشجوی دکتری رشته ی جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک می باشم،
طرح موضوعات مرتبط با مباحث ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی، تحلیل بحران های ژئوپلیتیک و تعارضات سیاسیِ سطوح سه گانه داخلی یا ملی، منطقه ای و فرامنطقه ای، تشریح و تبیین مسائل مربوط به اقوام (با تأکید بر قوم کُرد)، انتشار و بهره بری از سایر گرایشات علم جغرافیا، ارائه مقالات علمی ـ پژوهشی، و... از اهداف و اولویتهای مباحثم است. امید است با همفکری و ارسال نظرات و انتقادات سازنده ی خود در پربار شدن و کاربردی گشتن مباحث، همکاری و مساعدت لازم را مبذول فرمایید.
با تشکر
جهانگیر حیدری